Cumhuriyet döneminden itibaren, 1960’lı yıllara gelinceye kadar lise mezunları az olduğundan pek çok fakülte, kendisine başvuran bu mezunları sınavsız kabul etmiştir. Ancak, kontenjanlarını aşan taleple karşılaşan üniversiteler ilk önceleri tıpkı günümüzdeki Beden Eğitimi Öğretmenliği ve Konservatuar Sınavları gibi kendi sınavlarını kendileri yapmaya başladılar. Daha sonra o sistem iller arası koşuşturmaca ve karmaşıklığa neden olunca, 22 Kasım 1974 tarihinde Üniversitelerarası Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÜSYM) kuruldu ve o tarihten sonra da bütün sınavlar tek merkezden yürütülmeye başlandı.

-O tarihten sonra, her yıl katlanarak çoğaldı sınava giren öğrenci sayımız, (bu yıl girecek öğrenci sayımız yaklaşık 2 milyon 600 bin)

-O tarihten sonra, eğitim sistemimizde değil de, iki-üç yılda bir sınav sistemini değiştirerek, hep sınav sisteminde aradık hatayı.

– O tarihten sonra daha da arttı sıfır çeken öğrencilerin sayısı. Henüz geçen yıl manşet olmuştu, matematikte sıfır çeken aday sayısı 400 bin, Fende sıfır çeken aday sayısı 500 bin diye. –Oysaki o tarihten sonra verilen takdir ve teşekkür sayısını bile kat be kat artırmıştık aslında. Hem de neredeyse tüm öğrenciler alacak şekilde.

-O tarihten sonra daha da arttı, birbirleri arasındaki yarış ve rekabet.

Ve;

-O günden itibaren her yıl biraz daha bozuldu eğitimdeki fırsat eşitliği.

Çünkü kamu okullarında verilen eğitimin yetersiz olduğu görülmeye başlanmıştı. Yıllar içinde veliler çocuklarını dershanelere ya da günümüzdeki adıyla etüt merkezlerine göndermeye başladılar, hem de birçoğu fahiş ücretler ödeyerek. Yetmedi özel öğretmenler tutulmaya başlandı. Hatta o da yetmedi eğitim koçları bile tutuldu birçok aile tarafından.

Bütün bunların hepsi yılda bir yapılan ve birkaç saat süren sınav içindi.

Bütün bunların hepsi verilen on iki yıllık emeğin birkaç saatte sergilenmesi içindi.

Ve bu yıl, yaklaşık yarım asırlık sınav serüveninin belki de en zor sınavına girecek çocuklarımız. Pandemi tedbirleri kapsamında evde tek başlarına sınava konsantre olmaya çalıştılar. Ama almaya çalıştıkları on-line eğitim ve öğretim hem yaş itibariyle kendilerinin hem de eğitimin ruhuna aykırıydı aslında ama buna mecburdular.

Edindiğim izlenim ise çocukların çok azı başarabildi bu şekilde sınava hazırlanmayı. Girecekleri sınav oldukça stresli ve hiçte kolay değil aslında.

Çünkü girecekleri sınav, hayatlarının en zor sınavı olacak belki de.

Çünkü gelecekte, hayatları boyunca yaşamlarına yön verecek mesleklerini belirleyecekler.

Çünkü çok azı başarabilecek, gerçekten ilgi alanı ve becerilerine göre mesleklerini seçmeyi.

Belki de, çok azı yaşayacak kendi hayalini ve de düşünü kurduğu hayatı.

Başta, bu yıl sınava girecek olan oğlum olmak üzere, geleceğimizin teminatı olan tüm çocuklarımıza yürekten başarılar diliyorum.

Dilerim bundan sonra maskelerden ve mesafelerden uzak bir eğitim-öğretim süreci geçirir çocuklarımız, kendi sıralarında, laboratuarlarında ve de hocaları eşliğinde.

Dilerim; ‘‘kendi kurdukları hayali, kendileri yaşar’’ tüm çocuklarımız.